Projekt badawczy NCN 2012/05/B/NZ7/03219 "Badanie wytypowanych parametrów immunologicznych, biochemicznych i hematologicznych oraz struktury i funkcji wybranych narządów u potomstwa i matek myszy karmionych w czasie ciąży i laktacji wyciągami z korzeni rośliny Rhodiola kirilowii."
Kierownik grantu: prof. dr hab. Ewa Skopińska
Jednym z nierozwiązanych do tej pory problemów jest leczenie infekcji u kobiet w ciąży. Wiele antybiotyków posiada szereg działań ubocznych i może niekorzystnie wpłynąć na rozwijający się płód . Alternatywą dla antybiotyków w ciąży lub sposobem na zmniejszenie ich niekorzystnego działania mogą stać się pobudzające odporność leki pochodzenia roślinnego . Aby zastosować substancje pochodzenia naturalnego u ciężarnych i karmiących kobiet należy wykluczyć ich potencjalne działanie niepożądane na tworzenie się nowych naczyń krwionośnych (angiogenezę). U płodów angiogeneza pełni ważną rolę w prawidłowym rozwoju narządów. Poszukiwaliśmy więc takich produktów pochodzenia roślinnego , które nie hamowały angiogenezy jednocześnie będąc dobrymi stymulatorami odporności. Poprzednie nasze badania wykazały, że wyciąg wodny korzeni i kłączy gatunku Rhodiola kirilowii (RKW) posiada takie cechy. Obecne badania zostały przeprowadzone na modelu ciężarnej myszy i dotyczyły wpływu dwóch wyciągów Rhodiola kirilowii : wodnego (RKW) i wodno-alkoholowego(RKW-A) oraz epigallokatechiny ( EGC, polifenolu o znanej aktywności anty-angiogennej) na czynność układu odpornościowego oraz na strukturę i funkcję wybranych narządów u dorosłego potomstwa. Myszom- matkom podawano codziennie w okresie ciąży i laktacji jeden z trzech badanych produktów ( grupy RKW, RKW-A i EGC )lub wodę destylowaną (grupa kontrolna). Badania przeprowadzono u matek i sześcio-tygodniowego potomstwa. Ich wyniki wskazały na szereg nieprawidłowości u potomstwa matek RKW-A. Dotyczyły one funkcji układu odpornościowego (między innymi obniżenia odpowiedzi limfocytów na mitogeny i upośledzenia zdolności do wytwarzania przeciwciał) oraz struktury i funkcji nerek. Zaburzenia struktury i funkcji nerek wystąpiły również u potomstwa matek EGC. Ponadto w śledzionach tej grupy stwierdzono zmiany morfologiczne i obniżenie liczebności ważnych dla odpowiedzi immunologicznej subpopulacji limfocytów CD4+ , CD19+ i NK. Wyciąg wodny (RKW) podawany matkom nie wywołał niepożądanych skutków u potomstwa, poza niewielkimi odchyleniami od normy liczebności i odpowiedzi na mitogeny niektórych subpopulacji limfocytów śledzionowych, w niektórych testach obserwowano stymulację odpowiedzi immunologicznej. W grupach RKW i RKWA obserwowano pozytywny wpływ na grasicę oraz w śledzionach podwyższoną liczbę limfocytów CD8+ (limfocyty pełniące ważne funkcje między innymi w obronie przeciw-wirusowej), a także ich zwiększoną mobilność. U matek otrzymujących badane substancje obserwowano spadek liczby limfocytów w śledzionach (subpopulacje CD4+ i CD 19+). Surowice matek grupy RKW-A hamowały namnażanie się komórek śródbłonka naczyń krwionośnych. Analiza chemiczna wyciągów, narządów i surowic matek nie dała jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, który z piętnastu obecnych w wyciągach związków polifenolowych odpowiada za nieprawidłowości obserwowane u potomstwa matek RKW-A. Można przypuszczać, że grupa katechin i salidrozyd mają w tym największy udział. Podsumowując: 50 % wyciąg alkoholowy Rhodiola kirilowii nie nadaje się do podawania matkom w okresie ciąży i laktacji. Wyciąg wodny może stanowić materiał do dalszych badań.